Prebentzioaren kultura garatzen: “Bihurtu itzazu sinesmen mugatzaileak segurtasunean eta osasunean”
Martin Silva Casalek, Osarteneko Prebentzioaren Kulturako aholkulariak, Osarteneko blogeko azken postean azaltzen du sinesmenek eragina dutela gure pentsamendu eta erabakietan. Gorputzaren zentzumenen aurrean jartzen dira, atzematen dutena desitxuratzen dute, baieztatzeko asmoz. Silvak adierazten duen bezala, benetan uste badugu ezin dugula zerbait egiteko modua aldatu, seguruenik, kosta egingo zaigu, saiatzen garenera arte. Albiste ona da, nahi izanez gero, alda daitekeelako.
Sinesmenen zuzendaritza
Kultura Prebentiboko aholkulariak azpimarratu du sinesmenak “positiboak” izan daitezkeela, motibazioa, garapena eta ongizate handiagoa ematen dutenean, edo, kontrakoa, mugatzaileak, nahi dugun zerbait lortzea eragozten digutenean, ahulak garela sinestarazten digutenean, mugatzen gaituztenean, esperientzia berriak bizitzera mugaten gaituztenean, eta gure ongizatea murrizten dutenean. Sinismen batzuek eragiten dizkiguten mugez jabetu behar dugu, horiek atzean uzteko eta gure esperientzia zabaltzeko. Kontziente ez bagara ere, sinesmenek gure jokabideen bidez beraiek baieztatzen dira. Baliteke portaera horiek eragiten dizkiguten emaitzak ez gustatzea, eta, gainera, aldatzea kosta egiten zaigu, nahiz eta nahi izan eta saiatu.
Gure sinesmenak aldatzea
Puntu honetan planteatzen zaidan gai bat da ea laneko segurtasunaren eta osasunaren arloan pertsonek beren portaerak aldatu nahi dituzten, dituzten jokabideak seguruak eta osasungarriak ez direnean. Aldatu nahi izatea beharrezkoa delako.
Pertsonei galdetzen badiezu ea jokabide ez-seguruak dituzten, edo ea osasunaren aurkako portaerak dituzten, normalean, ez dago baiezko erantzun argi eta sendorik. Gauzak ondo egiten ditugula edo, orain arte, ondo funtzionatu digutela uste dugunean, zergatik aldatu beharko genuke gure jarrera?
Beraz, Martín Silvak nabarmentzen du oso garrantzitsua dela estimu pertsonalaren eta, beraz, zaintzaren garrantziaren kontzientzia areagotuko duten sinesmenei buruz lan egitea, sinesmen mugatzaileak indargabetu ahal izateko.
Sinesmen mugatzaileak
Sinesmen mugatzaileak “ezin dut…”-en ingurukoak dira. Adibidez, “ezin ditut betaurrekoak erabili, deserosoak direlako”, “ezin naiz gelditu arriskua badago ere, ekoiztea eskatzen didatelako”, “ezin ditut arauak jarraitu presaka sartzen nautenean”, eta abar.
Horietan guztietan ezintasun-egoera bat dago, beste zerbait egiteko ezintasuna, beste aukera batzuetan saiatzeko ezintasuna, alternatibetan pentsatzeko ezintasuna, eta, batzuetan, adierazteko ezintasuna ere. Ohikoa da inolako hausnarketarik ez egitea muga hori zalantzan jartzeari buruz. Pertsonaren gaitasunak mugatzeaz gain, etorkizunerako ere mugatzen dituena.
Zerbait egiteko gai ote garen jakiteko modurik onena hori egin dezakegula pentsatzea da, eta ahal izango bagenu bezala jokatzea. Langile batek benetan ezin badu zerbait egin, ez du egingo. Benetan ezinezkoa bada, bera konturatuko da horretaz. Hala ere, ez da ezinezkoa kaskoa janztea, segurtasunagatik lan egiteko betaurrekoak janztea edo prozesu seguruak jarraitzea.
Norberaren estimua lantzea
Martin Silvak adierazten du sinesmenak, batzuetan, ezetz dirudien arren, aldatu egin daitezkeela, hain zuzen ere, aldatu egiten dira, hautu bat direlako.
Segurtasunari eta osasunari dagokienez, aldez aurretik egungo sinesmenak “kolokan” jarri eta zalantzan jarri behar ditugu. Aldatzeko beharra izateko istripu, gorabehera edo gaixotasunen esperientzietara iritsi beharrik gabe.
Sinesmenak antzematen
Sinesmenak antzemateko modu bat da hitz egiterako orduan erabiltzea “behar dut”, “behar da” eta antzeko hitzak. Adibidez: “Produkzio-gorabeheren arazoak konpondu behar ditut, bestela ez dut haien onespenik lortuko”. Urte askotako mezuen eraginez dugu barneratuta oraindik ekoizpena lehenbizikoa dela. Pertsona askok, mezuak aldatu badira ere, uste hori inkontzienteki mantentzen du.
Sinesmen motak
Hainbat sinesmen mota daude erdietsi nahi diren helburuak lortzeko, hala nola, lanean kontu handiagoa izatea eta langilearen ongizate handitzea. R. Dilts ikertzaile, egile, prestatzaile eta Programazio Neurolinguistikoko aholkulariaren ikerketen arabera, hainbat sinesmen mota aipa ditzakegu:
- Pertsona batek uste duenean badakiela helburu bat lorgarria den ala ez.
Adib.: “Ezin dira NBE jakin batzuk erabili”, “Posible da lana seguruagoa izatea”.
Kasu horretan, baliteke pertsonak beste batzuentzat posible ikustea, baina ez berarentzat. Adibidez: “Hori gazteentzat da, haiek ohituagoak daude NBEak erabiltzera, ni zaharragoa naiz eta orain ez dut lan egiteko era aldatuko”.
- Aurreko guztiaz gain, pertsonak uste duenean hori lortzeko behar den guztia duela edo ez.
Aurreko adibideek balioko lukete, baina lehen pertsonan esanda: “Ezin ditut NBE jakin batzuk erabili”. “Egin dezaket nire lana seguruagoa izatea”.
- Pertsona batek egoera jakin batean bere jarrerarekin zer gertatuko den sinesten duenean.
Hemen daude arrisku-egoeren aurreko portaerei buruzko interpretazio guztiak, eta “ondo” ateratzen badira, gure ondorioak ateratzeko esperientzietan bihurtzen dira. Horiek errepikatuz gero, gehiago indartzen dira, eta, azkenean, izandako jokabidearekiko itxaropenari buruzko sinesmen irmo bihurtzen dira.
Esan genezake “gehiegizko konfiantza” errepikatu diren esperientzien ondorioetatik lortutakoa dela. Horregatik da hain zaila egoera hori aldatzea.
Osartenen lagun diezazuekete zuen enpresan segurtasun eta osasun arloko sinesmen mugatzaileak eraldatzen eta, horrela, prebentzioaren kultura garatzen. Informazio gehiago nahi izanez gero, jarri harremanetan Martin Silva Osarteneko Prebentzioaren Kulturako aholkulariarekin (674 966 441; msilva@osarten.com).